„Piosenka jest dobra na wszystko” – w tych słowach w wykonaniu Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego jest więcej prawdy oraz przesłania, niż mogłoby się wydawać. Nie od dziś wiadomo, że muzyka „łagodzi obyczaje”, „łączy ludzi”, czy „leczy rany”. Zwracając się do korzeni naszej muzykalności, czyli folkloru i muzyki obrzędowej, odkrywamy, że piosenka lub przyśpiewka była nieodłącznym elementem naszego życia – tak jak rytualne spożywanie chleba, czy uzdrawianie duszy ciężką pracą. Oprócz obowiązkowych funkcji muzyki, znajdowała ona również swoje miejsce w wolnym czasie, odpoczynku i zabawie. Przyjrzymy się zatem ciekawemu zjawisku, jakim jest ukraińska kołomyjka.
Historia kołomyjki sięga początków pisemnych źródeł na temat folkloru, czyli XIX wieku. Dokładne pochodzenie kołomyjki jest nieznane, jednak można sądzić, że początki tego gatunku miały miejsce w Kołomyji, ukraińskim miasteczku w Karpatach, a sama nazwa mogła pochodzić zwyczajnie od koła – nieprzerwanego, zapętlonego utworu. W ogólnym rozumieniu kołomyjka jest zarówno gatunkiem muzycznym, jak i tanecznym.
Wariantów melodii kołomyjki jest kilka. Najpopularniejsza jest wersja Huculska, chociaż równie znane są wersje uproszczone, występujące w popkulturze oraz szeroko popularne wśród młodzieży ukraińskiej. Podobieństw do ukraińskiego wariantu możemy doszukiwać się w Serbii (kolo), Czechach (do koloczka) czy Bułgarii (choro). Poniższe nagranie pochodzi z Festiwalu Innowica, organizowanego na zachodniej Łemkowszczyźnie (Beskid Niski). Zespół Burdon wykonuje wersje huculską, w której nie brak karpackiego drygu i zaciekłych improwizacji:
Budowa kołomyjki jest niezwykle prosta. Składa się z dwóch wersów, przy czym każdy wers ma 14 sylab. Jeden taki dwuwers stanowi zwrotkę, których może być nieskończenie wiele. Po każdej zwrotce następuje refren, śpiewany na tę samą melodię. Refren jest niezmienny, jednak jak powszechnie wiadomo, że mogą występować jego różne warianty w zależności od regionu. Istnieją również kołomyjki bez refrenu, w których zwrotki niczym magazynek z karabinu „lecą” jedna za drugą.
Tematów kołomyjek jest nieskończenie wiele. Począwszy od ciężkiej pracy, miłości (nieszczęśliwej, platonicznej i idealnej), nieszczęsnego losu, radości z pięknej pogody, przyrody, zwierząt, drzew, krzewów – do bardziej rozległych, poświęconych sprawom społecznym, a nawet polityce (w czasie rewolucji na Euromajdanie powstawały kołomyjki, w których krytykowano ostro władzę Janukowycza i politykę Rosji). Wielką popularność stanowią kołomyjki – co wcale nie dziwi – o charakterze erotycznym, żartobliwym, niekiedy wulgarnym, lub poświęcone pijaństwu i „dobrej zabawie”. Krótko mówiąc, ile pomysłów, tyle powstaje kołomyjek!
Mimo niewielkich rozmiarów, w kołomyjce można doszukać się fabuły. W pierwszym wersie zwrotki zazwyczaj znajduje się wstęp – wprowadzenie do poruszanego tematu, opis zjawiska, przedstawienie postaci. Natomiast druga jest środkiem, zakończeniem i zarazem pointą (niekiedy bardzo zaskakującą). Poniżej przykład serii kołomyjek na tradycyjnym ukraińskim weselu:
Jak już wcześniej wspomniałem, kołomyjki mają niezwykłą popularność wśród ukraińskiej młodzieży. Żadne wspólne spotkanie lub zabawa taneczna nie mogłaby się odbyć bez wykonania serii kołomyjek, na przykład przy akompaniamencie gitary. Często kołomyjki wymyślane są „na poczekaniu”: kiedy zwrotkę śpiewa jedna osoba, inna w tym czasie wymyśla następną, aby wykonać ją po refrenie.
Na zakończenie dodam krótką informację o charakterze PR-owym:
Chcesz ulepszyć swoją imprezę? Wzbogać ją o Kołomyjkę!
Zaproś znajomych, weź gitarę i graj!D-dur, G-dur, D-dur, A-dur (vol.1)
D-dur, G-dur, D-dur, A-dur, D-dur (vol.2)
Ihor Wasylik
Obraz w tle: T. Axentowicz, Kołomyjka (1895) [źródło: Wikipedia.pl]
Podsłuchaj 
No, proszę znowu się człowiek czegoś dowiedział! Do tej pory sądziłam, ze kołomyja oznacza tylko „zamieszanie z jakiegoś powodu”. A tu dowiaduję się, ze jest gatunkiem muzycznym! Po feriach będziemy próbowali grać Kołomyjki na gitarze w szkole wg propozycji Vasylusa powyżej. Dzięki!