Ilustrowany słownik muzyczny: metrum

Metrum wiąże się bezpośrednio z rytmem muzycznym. Metrum odpowiada za uporządkowanie rytmu oraz akcentów w takcie.

W muzyce europejskiej możemy wyróżnić:

Metrum dwudzielne (dwumiarowe): na jeden takt przypadają dwie miary rytmiczne: 1) akcentowana, 2) nieakcentowana.

Metrum trójdzielne (nieparzyste, trzymiarowe): na jeden takt przypadają trzy miary rytmiczne, z których tylko pierwsza jest akcentowana.

Od lewej: metrum dwudzielne, metrum trójdzielne. Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Metrum_(muzyka)

Metrum złożone: połączenie dwóch lub więcej podstawowych schematów metrycznych.

Metrum parzyste: oznacza zarówno metrum dwumiarowe, jak i te metra, które są jego złożeniem, np. metrum cztery czwarte.

Co oznaczają cyfry składające się na metrum?

Dolna oznacza wartość, która jest podstawową jednostką metryczną dla danego utworu:

1 oznacza całą nutę

2 półnutę

4 ćwierćnutę

8 ósemkę

16 szesnastkę, itd.

Górna cyfra oznacza liczbę jednostek rytmicznych. I tak np. w metrum dwie czwarte (pierwsze metrum na rysunku od lewej) oznacza to, że podstawową jednostką w tym utworze jest ćwierćnuta, a na jeden takt przypadają dwie takie jednostki. Możemy więc w takim takcie zapisać np. dwie ćwierćnuty lub ćwierćnutę i dwie ósemki. Mogą to być również cztery szesnastki i dwie ósemki. Ważne jest to, by wartości, które będą w takim takcie odpowiadały czasowi trwania dwóch ćwierćnut.

Aleksandra

Ilustrowany słownik muzyczny: rytm

Rytm to jeden z podstawowych elementów dzieła muzycznego. Jego rola polega na uporządkowaniu dźwięków pod względem czasowym, a więc na zróżnicowaniu dźwięków pod względem długości ich trwania. W klasycznej notacji czas trwania dźwięków nie jest ustalany w jednostce fizycznej, ale na zasadzie relacji między dźwiękami:

Rysunek zrobiła Aleksandra. Nasza redakcja wykazuje nie tylko szerokie zdolności muzyczne! ;)

Jak widać na rysunku cała nuta trwa tyle co dwie półnuty, a każda z półnut tyle co dwie ćwierćnuty itd. Można oczywiście rozdrabniać dalej ten model i podzielić szesnastki na trzydziestodwójki (czyli 1/32 całej nuty), a trzydziestodwójki na sześciesięcioczwórki itd. To samo dotyczy momentów ciszy w muzyce, czyli pauz.

Na nagraniu odegrano drzewko rytmiczne, kolejno od całej nuty aż do szesnastek. Dla porównania w głosie basowym prezentowana jest cała nuta.

Aleksandra

Ilustrowany słownik muzyczny: Fraza

Fraza jest to struktura muzyczna powstała w wyniku współdziałania takich elementów jak melika, harmonika i rytmika. Struktura ta tworzy pewną zamkniętą muzyczną myśl i określoną całość wyrazową. Fraza składa się minimum z dwóch motywów muzycznych – stąd też niewłaściwe jest nazywanie frazy dwutaktem.

Można wyróżnić frazy jednorodne, sekwencyjne i różnorodne motywicznie:

Ilustrowany słownik muzyczny: Akord

Akord – zespół współbrzmień powstających w efekcie jednoczesnego brzmienia trzech lub więcej dźwięków. O właściwościach akordu decydują jego cechy, klasyfikowane w różny sposób:

1. Ze względu na liczbę różnych dźwięków w akordzie – może to być trójdźwięk, czterodźwięk, pięciodźwięk aż do dwunastodźwięku. Ilość różnych dźwięków jest zależna od przyjętej skali (rozumianej tu jako materiał dźwiękowy) – przykładowo w skali pentatonicznej, czyli pięciostopniowej, możliwe jest utworzenie maksymalnie pięciodźwięku.

2. Określoną zasadę doboru współbrzmień – czyli jest to wybór współbrzmienia jako podstawy konstrukcyjnej interwału (odległości między dwoma dźwiękami). Najbardziej typową budową jest budowa tercjowa, która charakterystyczna jest dla systemu dur-moll. Budowa tercjowa, czyli oparta na interwale tercji, ale istnieją także akordy oparte na innych interwałach jak kwarta czy sekunda.¹