Dlaczego ucięli Billemu Joelowi?

W swoim utworze z 1974 roku The Entertainer, Billy Joel śpiewa tak: I am the entertainer, I’ve come to do my show/ You’ve heard my latest record, it’s been on the radio/ It took me years to write it, they were the best years of my life/ It was a beautiful song but it ran too long/ If you’re gonna have a hit you gotta make it fit/
So they cut it down to 3:05.* W tym momencie zapala się lampka, dlaczego ucięli Billemu Joelowi?

W początkowych dekadach istnienia rynku fonograficznego (więcej o dowiecie się tutaj), płyty gramofonowe umożliwiały zapis i odtwarzanie maksymalnie 4 minut muzyki na jednej stronie płyty. Takie ograniczenie czasowe zmusiło zarówno muzyków, jak i firmy fonograficzne do pewnych ustępstw. Perspektywa przerywania słuchanego utworu w celu zmiany płyty lub obrócenia jej na drugą stronę była wysoce niekomfortowa dla słuchacza, na co z oczywistych względów nie mogła pozwolić sobie żadna szanująca się firma fonograficzna. Pojedyncze utwory tamtych czasów musiały więc ograniczyć się do trzech minut i kilkunastu/kilkudziesięciu sekund, aby zapewnić nieprzerwany odsłuch. Utrzymanie utworu w ryzach tego formatu okazało się jeszcze istotniejsze, gdy pojawiły się publiczne rozgłośnie radiowe. Piosenka, która nie spełniała tego rygorystycznego prawa, nie miała szans na zaprezentowanie się szerszej publiczności.

Longplay

Chociaż płyty zawierające kilkuminutowe nagranie istniały już od początku fonografii, to określenie single play powstało dopiero pod koniec lat 40., gdy w 1948 roku po raz pierwszy zaprezentowano Long – Playing Record, stworzone przez Columbia Records. Płyty te miały średnicę 12 cali i obracały się 33 i 1/3 raza na minutę, co wraz z zagęszczeniem rowków dało zawrotne 20 minut nieprzerwanego odtwarzania muzyki! Prezentacja nowej płyty musiała zrobić w tamtych czasach niemałe wrażenie.

Edward Wallerstein, szef Columbia Records stał pomiędzy dwoma stosami płyt – w obu były te same nagrania 325 utworów. Jeden stos miał 2,40 metra wysokości, drugi sięgał 37 centymetrów. Wallerstein wziął jedną z płyt z wyższego stosu i położył ją na gramofonie. Po czterech minutach symfoniczny utwór został przerwany. Teraz nastąpiło odtworzenie płyty z drugiego stosu – z tym samym utworem. Trwało ono bez przerwy przez 20 minut i odznaczało się znakomitym dźwiękiem.¹

W odpowiedzi na longplaya, firma RCA Victor (proszę skojarzyć z Victor Talking Machine), korzystając z pomysłów Columbii, wypuściła na rynek płytę 7-calową o obrotach 45 raza na minutę, dającą nieco ponad 5 minut nagrania. Między firmami rozpoczęła się kampania promocyjna i cenowa, mająca przekonać klientów do swoich produktów. RCA zaoferowała w swoich gramofonach system szybkiej zmiany płyty, a cenę gramofonów obniżyli o połowę, w stosunku do tego, co żądała konkurencja. Jednakże przewaga longplaya była miażdżąca i większość firm fonograficznych szybko miała go w swojej ofercie. Jednakże „czterdziestka piątka” znalazła swoje miejsce na rynku. Longplay świetnie spisał się w przypadku muzyki poważnej, natomiast płyty od Victora o małej pojemności – single – doskonale przyjęły się w świecie muzyki rozrywkowej. Krótki czas nagrania nie stanowił problemu, gdyż utwory muzyki rozrywkowej i tak nie trwały dłużej.

Co ciekawe, wprowadzenie longplaya (później także taśm magnetycznych), pozwalających nawet na półgodzinne odtwarzanie bez przerwy, nie zniosło trzyminutowego ograniczenia. Oczywiście od lat 60 można zaobserwować tendencje do znacznego wydłużania utworów – wystarczy pobieżnie przejrzeć twórczość zespołów z nurtu rocka psychodelicznego. Jednakże mniej więcej w tych czasach, pojawiło się zjawisko edycji radiowych. Utwory trwające za długo, często zostawały skracane do pożądanych 3 – 4 minut. Najczęściej wycinano dłuższe partie instrumentalne na końcu i na początku utworu, czasem pod gilotynę szły bridge i zostawiano jedynie tekstowy „konkret”. Tak jak w przypadku legendarnego utworu muzyki rockowej Stairway to heaven, w którym wycięto aż połowę utworu!

Mit czy kit? 

Wpisując w google hasło „why hit songs are 3 minutes long” znaleźć można wiele pytań oraz wiele odpowiedzi dotyczących przekonania, że popularne utwory, tak zwane „hity”, trwają około 3 minut. W celu zbadania tej hipotezy przeprowadziłem „badanie statystyczne” sprawdzające ile jest w niej prawdy. Prześledziłem kilka ostatnich list przebojów Billboardu Hot 100² oraz kilkanaście tegorocznych hitów ze strony The Official Top 40³. Łącznie uzyskałem grupę 90 najpopularniejszych utworów ostatnich lat i sprawdziłem czas ich trwania. Oto jaki uzyskałem wynik:

• 2 utwory mieszczą się w przedziale 5 minut;
• 47 utworów mieści się w przedziale 4 – 5 minut;
• 41 utworów mieści się w przedziale 3 – 4 minut.

Należy także zaznaczyć, że w ostatniej grupie (od 3 do 4 minut) czas trwania większości utworów (łącznie 27), wynosił powyżej 3 minuty i 30 sekund. Ponadto, jeden z tych utworów posiadał czterominutową edycję radiową. Co wynika z tego „badania”?

Nic szczególnie odkrywczego. Mitu nie obalam, chociaż na to liczyłem. Większość utworów komercyjnych mieści się w przedziale od 3 do 5 minut. Mam przynajmniej nadzieję, że teraz już wiecie, dlaczego ucięli Billemu Joelowi.*

Paweł Kujawiak

---

*Jestem piosenkarzem, przyszedłem zrobić show/ słyszeliście moje nagranie, leci w radio/ latami to pisałem, najlepsze lata życia/ to była piękna piosenka, ale trwała zbyt długo/ Jeśli chcesz mieć hit, musisz sprawić by pasował/ więc ciachnęli go do 3.05

*Ucięty utwór to Piano Man z 1973 roku ;)

1. Kominek M., Zaczęło się od fonografu, PWM, Kraków 1986.
2. Hot 100 Songs, data dostępu 27.06.2016.
3. The Official Top 40, data dostępu 27.06.2016

Źródła:

Kominek M., Zaczęło się od fonografu, PWM, Kraków 1986.

Frits J., Chop, chop, Snip, snip, Arcane Radio Trivia, dostęp 27.06.2016.

Pełna zawartość numeru.